موارد وجوب سجده سهو

موارد وجوب سجده سهو

برای سه چیز بعد از سلام نماز، باید سجده سهو بجا آورد:

اوّل: سخن گفتن در بین نماز به صورت غیر عمد.

دوّم: فراموشی یک سجده .

سوّم: در نماز چهار رکعتی بعد از سجده دوم شک شود که چهار رکعت خوانده شده یا پنج رکعت.

توجه : در دو مورد دیگر هم احتیاط واجب آن است که سجده سهو بجا آورده شود:

برای حرفی که از آه کشیدن و سرفه پیدا می شود سجده سهو واجب نیست؛ ولی اگر برای مثال  به صورت غیر عمدی  آخ یا آه گفته شود، باید سجده سهو بجا بیاورید.

اوّل: در جائی که نباید نماز را سلام داد؛ برای مثال در رکعت دوم نماز چهار رکعتی به صورت غیر عمدی سلام بدهید.

دوّم: آنکه تشهد را فراموش کنید.

اگر نماز گزار به اشتباه یا به خیال این که نماز تمام شده حرف بزند باید دو سجده سهو بجا آورد.

اگر چیزی را غلط بخوانید و دوباره به صورت صحیح آن را تکرار نمایید، برای دوباره خواندنِ آن، سجده سهو واجب نیست.

اگر در نماز به صورت غیر عمدی مدتی حرف زده شود و تمام آن یک مرتبه حساب شود، دو سجده سهو بعد از سلام نماز برای تمام آنها کافی است.

اگر به صورت غیر عمدی تسبیحات اربعه ترک شود یا بیشتر و یا کمتر از سه مرتبه گفته شود، احتیاط مستحب آن است که بعد از نماز دو سجده سهو بجا بیاورید.

اگر در جائی که نباید سلام نماز را بگویید به صورت غیر عمدی بگویید: «السلام علینا وعلی عبادالله الصالحین» یا بگویید: «السلام علیکم ورحمة الله وبرکاته»؛ باید دو سجده سهو انجام بدهید؛ ولی اگر به اشتباه مقداری از این دو سلام را بگویید یا بگویید: «السّلام علیک أیّها النّبی و رحمة الله و برکاته» احتیاط مستحب آن است که دو سجده سهو بجا بیاورید.

توجه: اگر سجده سهو را بعد از سلام نماز به عمد بجا نیاورید معصیت کرده اید و واجب است هرچه زودتر آن را انجام دهید و چنانچه به  صورت غیر عمدی بجا نیاورید هر وقت یادتان آمد باید فوری آن را انجام دهید و لازم نیست نماز را دوباره بخوانید.

چگونگی انجام دادن سجده سهو:
بعد از سلام نماز فوری به نیّت سجده سهو، پیشانی را به چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارید و یکی از این سه ذکر را بگویید:

«بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ وَصَلَّی اللهُ عَلَی مُحَمَّد وَآلِهِ » یا « بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ اللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد » ولی بنابر احتیاط بهتر است بگویید: « بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ السَّلامُ عَلَیْک أَیُّهَا النَّبی وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَکاتُه » و بعد بنشینید و دوباره به سجده رفته و یکی از ذکرهایی را که گفته شد بگویید و بنشیند و بعد از خواندن تشهد سلام دهید.

منبع:tebyan.net

چگونه اجسام سنگین را بلند کنیم تا کمردرد نگیریم؟

شیوه نادرست بلند کردن اجسام سنگین است باعث بروز کمردرد می شود

چگونه اجسام سنگین را بلند کنیم؟
هنگام بلند کردن اجسام سنگین، مهم است که بدانیم چطور این کار را درست انجام دهیم تا آسیبی به سلامتی مان وارد نشود. آسیب های رایج هنگام بلند کردن نادرست اجسام سنگین شامل، درد کمر، درد گردن، درد شانه، درد بازو و درد دست و مچ آن می باشد.

یکی از متداول ترین دلایل درد کمر و سیاتیک، شیوه نادرست بلند کردن اجسام سنگین است. در این مقاله شیوه درست بلند کردن اجسام سنگین را برایتان می گوییم. اگر می توانید از یک فیزیوتراپیست هم بخواهید راه صحیح این کار را به شما یاد دهد. او می تواند تکنیک تان را اصلاح کرده و اگر ایرادی دارد در تغییرش به شما کمک کند.

اگر نحوه بلند کردن اجسام سنگین نادرست باشد چه اتفاقی می افتد؟

اگر مدام اجسام سنگین بلند کنید یا مکررا به جلو خم شوید، ممکن است خودتان را در معرض کمردرد قرار دهید. وقتی به جلو خم می شوید، انحنای ستون فقرات به سمت جلو، که به آن کوژی ستون فقرات می گویند، صاف شده یا انحنای معکوس پیدا می کند، و در نتیجه فشار زیادی به دیسک های مهره ای وارد می شود.

وقتی این اتفاق می افتد، دیسک ممکن است از جای خودش خارج شده و یا پاره شود و منجر به درد و سیاتیک گردد. اگر قبل و یا بعد از برداشتن اجسام سنگین، هر گونه دردی در ناحیه کمر احساس کردید، فورا به پزشک مراجعه کنید تا با تشخیص درست و به موقع، درمان را شروع کند.

بهترین روش برای بلند کردن اجسام سنگین و سبک
بهترین کار برای بلند کردن جسم سنگین، این است که از یک نفر دیگر بخواهید به شما کمک کند. البته، اگر جسم بسیار سنگین است، لازم است از یک ابزار مکانیکی برای بلند کردنش استفاده کنید.

حالا اگر جسم نسبتا سبکی را بخواهید بلند کنید چطور؟ آیا می توانید به سادگی از کمر خم شده و بلندش کنید؟
پاسخ منفی است. باز هم باید به درستی این کار را انجام دهید، فرقی نمی کند اندازه و وزن جسم چقدر باشد.

شیوه صحیح بلند کردن اجسام سنگین

یک راه خوب برای حفظ کمر در بهترین وضعیت هنگام بلند کردن جسم این است که وقتی به پایین می روید، سرتان را بالا نگه دارید. با این کار خود به خود کمر و گردن تان در وضعیت درستی قرار می گیرند.

بلند کردن اجسام سنگین می تواند فشار بسیار زیادی به بدن تان وارد کرده و منجر به درد یا محدودیت حرکت شود. با یک فیزیوتراپیست مشورت کنید تا شیوه درست بلند کردن اجسام را یاد گرفته و از آسیب و درد کمر و گردن پیشگیری نمایید.

شیوه درست بلند کردن اجسام سنگین
1- نزدیک به جسم بایستید و پاهای تان را کمی بیشتر از عرض شانه ها از هم باز کنید.
2- عضلات شکم تان را منقبض کنید.
3- کمرتان را صاف نگه دارید، زانوها را خم کنید و در حالت چمباتمه به زمین نزدیک شوید.
4- با هر دو دست، جسم را محکم بگیرید.
5- برای بلند شدن از عضلات پاهای تان استفاده کرده و جسم را نزدیک به بدن تان نگه دارید و از زمین بلندش کنید.

6- کمرتان باید هنگام بلند کردن، صاف بماند. فقط از عضلات پاهای تان برای بلند کردن جسم استفاده کنید.
7- هنگام حرکت دادن جسم، به بدن تان پیچ و تاب ندهید. در عوض، با چرخش کف پاهای تان و برداشتن قدم های کوچک سعی کنید در وضعیت درست قرار بگیرید.
8- برای زمین گذاشتن جسم، باز هم زانوها را خم کرده و تنها از عضلات پاهای تان استفاده نمایید و جسم را در جای خودش قرار دهید.

منبع : salamat.tebyan.net

3 گیاه دارویی ضدپیری

گیاهان دارویی ضدپیری

بنفشـه سه‌رنگ

داروشناختی و اثرات مهم
بسیاری از افراد بنفشه سه‌رنگ را به عنوان یک گیاه زینتی می‌کارند و از زیبایی آن استفاده می‌کنند و افراد کمی از خواص دارویی و باارزش این ‌گونه از بنفشه آگاهی دارند.

از بنفشه سه‌رنگ در طب سنتی و عامیانه ملل مختلف در انواع بیماری‌ها، از جمله بیماری‌های تنفسی مانند برونشیت، آسم، سیاه‌سرفه، زکام و علائم دیگر سرماخوردگی و تنفسی استفاده می‌شده است. همچنین، به صورت خوراکی یا موضعی برای درمان بیماری‌های پوستی (مانند اگزما، سبوره، زردزخم وآکنه)، روماتیسم، ورم مثانه و دفع دردناکی ادرار حاصل از آن، شب‌ادراری، بی‌خوابی، آرتریت و سفت شدن رگ‌ها به کار می‌رفت.

از گیاه بنفشه بیشتر در فرآورده‌های پوستی و تنفسی استفاده می‌شود

 
یکی دیگر از موارد استفاده این گیاه که سالیان دراز معمول بوده، به عنوان ادرارآور، معرق، آرامبخش و تسکین‌دهنده است. چون بنفشه سه‌رنگ دارای موسیلاژ می‌باشد، خاصیت ضد سرفه دارد. همچنین، اثر پاک و تصفیه‌کننده خون را برای آن قائل بوده‌اند.

این گیاه به خاطر وجود اسید سالی‌سیلیک و روتین، ضد التهاب و ضد درد است. همچنین روتین موجود در آن باعث مقاومت جدار مویرگ‌ها شده و از پارگی و خون‌مردگی آنها جلوگیری می‌کند.
در پژوهش‌های جدید خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد پیری  بنفشه سه‌رنگ تا حدی به اثبات رسیده و اثر ضد میکروبی آن مورد تأیید قرار گرفته است. این گیاه همچنین خاصیت مسهلی دارد.

نام بنفشه سه‌رنگ در دارونامه بعضی کشورها، از جمله آمریکا، وجود دارد و از آن بیشتر در فرآورده‌های پوستی (اگزما) و تنفسی (برونشیت) استفاده می‌شود.

مهم‌ترین اثرات گزارش‌شده بنفشه سه‌رنگ
ضد درد، ضد التهاب، آنتی اکسیدان، ضدعفونی‌کننده، ملین، مسهل، معرق، ادرار‌آور، تهوع‌آور، خلط‌آور، محرک متابولیسم، مسکن، کرم‌کش و مرهم زخم. 

طریقه و میزان مصرف بنفشه سه‌رنگ
برگ‌ها و گل‌های جوان گیاه را می‌توان به صورت خام یا پخته و یا در سوپ استفاده کرد. همچنین، گل‌ها را در سالاد و برگ‌ گیاه را می‌توان به صورت چای مصرف کرد. 

دم‌کرده: می‌توان روزانه سه بار، 1 تا 4 گرم گیاه خشک را به صورت چای دم کرد و مصرف نمود.

تنتور: از تنتور آن که اکثراً به صورت صنعتی تهیه می‌شود، می‌توان هر نوبت 2 تا 4 میلی لیتر استفاده و این میزان را تا روزی سه بار تکرار کرد.

احتیاط
مصرف این گیاه در کودکان زیر 2 سال توصیه نمی‌شود.
مصرف طولانی‌مدت این گیاه می‌تواند موجب عوارض پوستی گردد.
مصرف مقدار زیاد این گیاه ممکن است باعث اسهال شود.
مصرف در حاملگی و شیردهی بهتر است با مشورت پزشک صورت گیرد.

 آلـو

داروشناختی و اثرات مهم آلو
بعضی از خواص آلو مربوط به فیبر آن است. فیبرها سرعت جذب مواد مغذی، به‌خصوص قندها را کاهش و میزان حساسیت انسولین را افزایش می‌دهند؛ به همین دلیل آلو باعث کاهش نسبی قند خون می‌شود. از طرفی، فیبرها توسط باکتری‌های روده بزرگ تخمیر شده و حجم مدفوع زیاد می‌شود و مواد سریع‌تر دفع می‌گردند. آلو همچنین حاوی مشتقاتی از «هیدروکسی فنیلیاتین» است که باعث تحریک عضلات روده بزرگ شده و به حرکت و سرعت دفع مدفوع کمک می‌کند. سوربیتول موجود در آلو که خاصیت ملین دارد، باعث مسهل بودن آلو می‌شود. 

مهم‌ترین اثرات گزارش‌شده آلو ضدپیری،  ضدتب، ضدویروس و ملین میباشد

یکی دیگر از اثرات آلو، افزایش جذب آهن در بدن است که آن را مربوط به ویتامین C موجود در آلو می‌دانند. ویتامین C همچنین به افزایش مقاومت و ایمنی بدن کمک می‌کند و به‌خصوص در فصول سرد برای مقاومت در برابر سرماخوردگی و ابتلا به آنفلوآنزا مفید است.

آلو به علت داشتن پتاسیم کافی، در تنظیم فشار خون و سلامت قلب نقش مؤثری دارد. ترکیبات آنتی‌اکسیدانی و خنثی‌کننده رادیکال‌های آزاد آن به همراه آثار جالب آنتوسیانین‌ها و فلاونوئیدها سموم کبدی را خنثی و از آن حفاظت می‌کنند. بنابراین، آلو باعث عملکرد صحیح کبد و بسیاری از سوخت و سازهای بدن می‌شود.

یکی از خواص مهم آلوی تازه و خشک، خاصیت مسهلی قوی آن است. آلو به غیر از فیبر (الیاف) حاوی ماده‌ای به نام ایزاتین می‌باشد که از مسهل‌های قوی طبیعی است.

خاصیت ضد سرطان آلو به دلیل وجود ترکیبات آنتی‌اکسیدان، از جمله فلاونوئیدها، آنتوسیانین‌ها، ویتامین C و ترکیبات فنلی، ثابت شده است.

آلو به دلیل داشتن فیبر، پتاسیم و مقدار کمی سدیم، می‌تواندبه طور نسبی قند و فشار خون را کاهش دهد.

یکی دیگر از خواص آلو جلوگیری از کم‌خونی است. آلو حاوی ترکیبات آهن بوده و آلوی خشک منبع مناسب «آهن گیاهی» است؛ همچنین به دلیل داشتن ویتامین C، در جذب بیشتر آهن به بدن کمک می‌کند.

آلو مقوی معده، تنظیم‌کننده عمل دستگاه گوارش و هاضمه و حافظ کبد می‌باشد.

ویتامین C همچنین به بالا بردن مقاومت ایمنی بدن کمک می‌کند و بخصوص در فصول سرد برای مقاومت در برابر سرماخوردگی و ابتلا به آنفلوآنزا مفید می‌باشد.

آلو به علت داشتن پتاسیم کافی در تنظیم فشارخون و سلامت قلب نقش دارد. ترکیبات آنتی‌اکسیدان و خنثی‌کننده رادیکال‌های آزاد آلو به همراه آثار جالب آنتوسیانین‌ها و فلاونوئیدهای آلو باعث خنثی‌کردن سموم کبدی و حفاظت از کبد می‌شوند. در نتیجه باعث عملکرد صحیح کبد و بسیاری از سوخت و سازهای بدن می‌شود.

مهم‌ترین اثرات گزارش‌شده آلو
ضدپیری، آنتی‌اکسیدان، ضدتب، ضدویروس، ملین، مسهل، قابض، هضم‌کننده غذا، صفراآور و دارای خاصیت استروژنی.

احتیاط
با توجه به اینکه آلوی تازه و به‌خصوص خشک، حاوی اگزالات‌هاست، مصرف زیاد آن در افرادی که مشکلات کلیه و کیسه صفرا دارند، توصیه نمی‌شود. همچنین با توجه به اینکه آلو دارای طبیعت سرد می‌باشد، افراد سردمزاج باید در مصرف آن اعتدال را رعایت کنند.

 توت سفید

موارد استفاده برگ توت سفید
برگ توت سفید غذای خوبی برای کرم ابریشم و حیواناتی نظیر گاو و گوسفند است. همچنین، به صورت خشک به عنوان علوفه برای فصول خشک مصرف می‌شود. میوه توت در بعضی کشورها در طب سنتی چین برای رفع یبوست استفاده می‌شود و خشک‌شده آن (توت خشک) برای افراد دیابتی مناسب است.

در بررسی‌های آزمایشگاهی، برگ توت باعث کاهش قند خون در حیوانات آزمایشگاهی شده و در تحقیقات دیگری، چربی خون را پایین آورده است.   

توت سفید، کاهش‌دهنده قند خون، پایین‌آورنده فشار خون و ضد پیری می باشد

 
مهم‌ترین اثرات گزارش‌شده توت سفید
ضد درد، ضد پیری، ضد باکتری، ضد التهاب، آنتی‌اکسیدان، ضد تب، خنثی‌کننده رادیکال‌های آزاد، ضد سرطان خون، ضد اسپاسم، معرق، ادرارآور، کاهش‌دهنده قند خون، پایین‌آورنده فشار خون، ملین، خلط‌آور، قارچ‌کش، مسهل، شیرافزا، مسکن و کرم‌کش. 

طریقه و میزان مصرف توت سفید
مخلوط 6 تا 12 گرم ریشه، 3 تا 12 گرم برگ و 30 تا 60 گرم شاخه را به صورت جوشانده یا عصاره می‌توان استفاده کرد. میوه، 9 تا 15 گرم و شربت 2 تا 4 میلی‌لیتر در روز می‌تواند مصرف شود.

منبع:zibasho.com 

5 دلیل که چرا افراد لاغر هم باید ورزش کنند

ورزش کردن به صورت منظم می‌تواند به افزایش قدرت و استقامت افراد لاغر کمک کند

دلایلی که نشان می دهد ورزش برای افراد لاغر هم مفید است
ورزش اغلب برای افرادی تجویز می‌شود که باید وزن کم کنند، بنابراین ممکن است افراد لاغر احساس نکنند که لازم است به خودشان زحمت ورزش کردن دهند. با این‌حال حتی آن‌هایی که متابولیسم فعالی دارند که به آن‌ها امکان می‌دهد بدون ورزش کردن لاغر بمانند یا افرادی که قادرند با خوردن یک رژیم غذایی سالم‌تر وزنشان را پایین نگه دارند، لازم است برای ورزش کردن به صورت منظم وقت بگذارند.

1. ورزش، خطر ابتلا به بیماری‌ها را کاهش می‌دهد
تمرینات منظم ورزشی می‌توانند خطر ابتلای شما به تقریبا هر بیماری را کاهش دهند. ورزش، سیستم ایمنی شما را تقویت می‌کند بنابراین شما را کمتر مستعد ابتلا به ویروس‌های مسری و بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا و عفونت‌ها می‌کند. با این‌حال ورزش کردن در دراز مدت می‌تواند با کاهش خطر ابتلای شما به بیماری‌های جدی‌تر مانند بیماری قلبی، سکته مغزی، دیابت، فشار خون بالا، کلسترول بالا و حتی بسیاری از انواع سرطان‌ها، بدن‌تان را سالم‌تر کند. گاهی اوقات احتمال ابتلای افراد لاغر به این بیماری‌ها بدون ورزش منظم، درست به اندازه‌ی افراد چاق است.

2. قدرت و استقامت بدن با ورزش افزایش می یابد
افراد لاغر لزوما قوی و سالم نیستند. در واقع آن‌ها گاهی اوقات دقیقا بر عکس این هستند. ورزش کردن به صورت منظم می‌تواند به ساخت قدرت و استقامت شما کمک کند. این بدان معناست که در انجام کارهای فیزیکی معمولی، کمتر خسته می‌شوید و قادرید در مسافت‌های بیشتر و زمان‌های طولانی‌تری بدوید یا پیاده روی کنید یا اجسام سنگین را بلند کنید. همچنین استقامت بیشتری برای فعالیت‌های اجتماعی مانند ورزش، رقص و حتی قدم زدن در اطراف بازار یا محل‌تان دارید.

3. ورزش از افزایش وزن جلوگیری می‌کند
برخی از افراد لاغر به علت متابولیسم سریعی که دارند، در تمام طول زندگی‌شان لاغر می‌مانند. با این‌حال بسیاری از افرادی که لاغر هستند، در جوانی متابولیسم تندتری دارند اما متوجه می‌شوند که با بالا رفتن سن، متابولیسم‌شان کند شده است. آن‌ها دیگر نمی‌توانند هر چیزی که می‌خواهند بخورند و وزن‌شان هم بالا نرود. در این زمان، ورزش کردن به صورت منظم می‌تواند از وقوع افزایش وزن بالقوه جلوگیری کند. از همین حالا کم کم عادت کنید که ورزش را به یک بخش مهم از زندگی‌تان تبدیل کنید، قبل از آن‌که مجبور شوید نگران از دست دادن وزن باشید.

ورزش کردن می‌تواند به همه‌ی افراد از جمله افراد لاغر کمک کند که در کل کمتر خسته شوند

4. خطر ابتلا به افسردگی با ورزش کاهش می یابد
افراد لاغر درست به اندازه‌ی افرادی که سعی دارند وزن کمتری داشته باشند، ممکن است مشکلات روحی و روانی را تجربه کنند که گاهی اوقات به علت مقدار وزن‌شان، احتمال ابتلای افراد لاغر به این مشکلات بیشتر نیز هست. ورزش منظم یکی از مهم‌ترین ابزارها در مبارزه با مشکلات روحی روانی مانند افسردگی و اضطراب می‌باشد. ورزش کردن به شما این فرصت را می‌دهد که کمی از استرس‌تان فاصله بگیرید و استراحت کنید.

اندورفین‌هایی که در طول فعالیت فیزیکی در مغز آزاد می‌شوند نیز ابزارهای مؤثری در مقابله با غم و اضطراب هستند. داشتن خواب بهتر و ساخت سیستم ایمنی بدن شما، سایر اثرات فعالیت بدنی منظم هستند و می‌توانند باعث شوند که به احتمال کمتری تسلیم افسردگی و اضطراب شوید.

5. ورزش باعث می‌شود کمتر خسته شوید
در حالیکه شاید بعد از هر جلسه تمرینی، کمی احساس خستگی کنید اما حقیقت این است که ورزش کردن می‌تواند به همه‌ی افراد از جمله افراد لاغر کمک کند که در کل کمتر خسته شوند. افرادی که به طور منظم ورزش می‌کنند، قادرند بهتر و منظم‌تر بخوابند که باعث می‌شود در طول روز هوشیارتر باشند. آن‌ها همچنین در انجام کارهای روزانه‌شان انرژی بیشتری دارند.

منبع : fitnessmagazine.ir

8 اسفند؛ زادروز شیخ بهایی

شیخ بهایی در ۸ اسفند ۹۲۵ خورشیدی متولد شد

8 اسفندماه، سالروز تولد شیخ بهایی

از شیخ بهایی علاوه بر آثار و تألیفات علمی، آثار عمرانی بسیار برجای مانده است از آن جمله می توان به حمام معروف شیخ بهایی، طراحی و معماری شهر نجف آباد و حصار شهر نجف اشرف اشاره کرد. شیخ بهایی همچنین در معماری مسجد امام و در اتمام بنای معروف مسجد شیخ لطف اللّه نیز دست داشت.

آشنایی با شیخ بهایی

بهاءالدین محمد بن حسین عاملی معروف به شیخ بهایی (زادهٔ ۸ اسفند ۹۲۵ خورشیدی در بعلبک، درگذشتهٔ ۸ شهریور ۱۰۰۰ خورشیدی در اصفهان) حکیم، فقیه، عارف، منجم، ریاضیدان، شاعر، ادیب، مورخ و دانشمند نامدار قرن دهم و یازدهم هجری؛ که در دانش‌های فلسفه، منطق، هیئت و ریاضیات تبحر داشت. از شیخ بهایی در حدود ۹۵ کتاب و رساله در سیاست، حدیث، ریاضی، اخلاق، نجوم، عرفان، فقه، مهندسی و هنر و فیزیک بر جای مانده است. به پاس خدمات شیخ بهایی به علم ستاره‌شناسی، یونسکو سال ۲۰۰۹ که مصادف با سال نجوم می‌بوده نام وی در لیست مفاخر ایران ثبت گردید.

مختصری از زندگینامه شیخ بهایی

شیخ بهایی از نوادگان حارث همدانی یکی از یاران با وفای امیرالمؤمنین است که در [بعلبک] متولد شد. دوران کودکی را در جبل عامل، از نواحی شام، در روستایی به نام «جبع» یا «جباع» زیست، شیخ بهایی از نوادگان «حارث بن عبدالله اعور همدانی» بوده‌است (از شخصیت‌های برجسته آغاز اسلام، متوفی به سال ۶۴ خورشیدی). خاندان شیخ بهایی از خانواده‌های معروف جبل عامل در سده‌های دهم و یازدهم خورشیدی بوده‌اند. پدر بهاءالدین عاملی از شاگردان برجسته شهید ثانی بوده است.

خصوصیات اخلاقی شیخ بهایی
شیخ بهائی در مدرسه، محراب عبادت، مسند قضاوت، دیوان اداری و در هر جا، همواره با مردم بود. روح بلند و رفیع شیخ بهایی چنان بود که او را در طلب علم، به هر سرزمینی می کشاند و در مجلس هر استادی می نشاند همه مسالک. و فرق رابه دیده تحقیق می نگریست و با تلفیق همه آراء و نظرات بزرگان، جوهر ناب وجود خویش را به نور معرفت می گداخت و صیقل می داد. شیخ بهایی همواره درباره عدل و انصاف سخن می گفت و مانند صالحان عمل می کرد و به خلق خدا خدمت می کرد.

از شیخ بهایی علاوه بر آثار و تألیفات علمی، آثار عمرانی بسیار برجای مانده است

شیوه تدریس شیخ بهایی
شیخ بهایی همواره با تفسیر آیه ای از قرآن کریم، تدریس را آغاز می نمود. ولی گاهی برای پاسخ به سؤال شاگردان خود به بحث در موضوع های اجتماعی،سیاسی، اقتصادی و فرهنگی می پرداخت که علت این امر، عمق معلومات و احاطه ی وسیع وی به سایر علوم و نیز تعهد او به حل مشکلات و مسائل اجتماعی مردم بود. شیخ بهایی با این عمل، کلاس درس را از تک روی علمی و سیر در حرکت یک بعدی فقهی خارج نموده و به سوی یک مجموعه ی پویاو مسؤول سوق می داد.

تالیفات و آثار شیخ بهایی

بهاءالدین عاملی در علومی که در آن زمان مرسوم بود، بویژه در اخبار و احادیث، تفسیر، اصول فقه و ریاضیات دارای تالیفات بسیار است. تالیفات شیخ بهایی بر اساس پژوهش یکی از محققان بالغ بر ۹۵ کتاب و رساله‌است. برخی از نویسندگان نیز آثار او را ۱۲۰ عنوان ذکر کرده‌اند. در این‌جا برخی از آثار علمی شیخ بهایی را بررسی می‌کنیم:

- جامع عباسی از آثار شاخص شیخ بهایی
جامع عباسی شاخص‌ترین اثر شیخ بهایی است درفقه و به زبان فارسی که این خود ابتکاری نو در نگارش متون فقهی به شمار می‌رفت تا آن‌جا که برخی از صاحب نظران از آن به عنوان اولین دوره فقه فارسی غیر استدلالی که به صورت رساله عملیه نوشته شده است‌یاد می‌کنند، این کتاب از یک مقدمه و بیست باب (از طهارت تا دیات) تشکیل شده‌است.

- الزبده فی الاصول از تالیفات شیخ بهایی در اصول
الزبده فی الاصول مهم‌ترین اثر شیخ بهایی در اصول است. تاریخ نگارش آن یعنی سال ۱۰۱۸ ق و به قولی در سال ۱۰۰۵ ق، حکایت از اهمیت آن دارد، زیرا اوایل قرن یازدهم، عصر سیطره اخباریان در حوزه فقه و اصول شیعی بوده‌است.

- اربعین

اربعین از دیگر آثار شیخ بهایی است. تألیف اربعین از سوی محدثان و عالمان شیعی بر اساس حدیث معروفی است که از پیامبر اسلام نقل شده‌است. شیخ بهایی نیز به پیروی از این سنت معمول، به تألیف اربعین حدیث پرداخت، با این امتیاز که شرح کافی و جامع دربارهٔ احادیث‌یاد شده دارد و در مجموع، از بهترین و معروف‌ترین اربعین‌ها می‌باشد.

این اثر بعد از مثنوی سوانح حجاز، تنها اثری است که شیخ بهایی در آن به مباحث سیاسی پرداخته‌است، مؤلف در شرح حدیث پانزدهم (که دربارهٔ حرمت اعانت ظالمان و گرایش قلبی به آن‌ها وارد شده‌است) به تفصیل دیدگاه‌های خود را مطرح کرده‌است. شیخ بهایی دربارهٔ این موضوع به طور صریح و شفاف سخن گفته‌است، از این رو می‌توان دیدگاه و عقیده باطنی او در مورد رفتار با حاکم جور، و نیز علل و عوامل همکاری علما با شاهان صفوی را به دست آورد، همچنین شیخ در این اثر به بحث از امر به معروف و نهی از منکر، شرایط و مراحل آن پرداخته‌است.

- مثنوی سوانح الحجاز (نان و حلوا)
این کتاب شیخ بهایی آمیخته‌ای از مواعظ، طنز، حکایت، تمثیل و لطایف عرفانی و معارف برین بشری است، با زبانی روان و دلنشین. نان و حلوا ترسیمی است از ریاکاری، تلبیس و غرور به مال و منال و عنوان و منصب دنیایی. شیخ بهایی در یکی از بخش‌های این مثنوی به دوری از سلاطین که خود آن را از نزدیک تجربه کرده بود اشاره می‌کند، چرا که قرب شاهان غارت دل و دین را در پی دارد در مجموع، مثنوی نان و حلوا از جمله آثار شیخ بهایی است که در تبیین دیدگاه و اندیشه سیاسی او می‌توان بدان استناد کرد.

- کشکول شیخ بهایی
کشکول نیز از دیگر آثار شیخ بهایی است. این کتاب بصورت جُنگی آزاد، شامل شعرها و نثرهای مورد علاقه بهایی است که برخی از خود وی و برخی نیز گردآوری او از دیوان‌ها و کتاب‌های مورد علاقه‌اش بوده‌اند. این مطالب اغلب بی‌هیچ نظم خاصی به دنبال هم آمده‌اند. لیکن بیش از سایر تالیفات وی خواننده را به ضمیر فکری شیخ بهایی نزدیک می‌کند.

دستخط منسوب به شیخ بهائی. مورخ ۱۰۰۸ق. در کتاب تحریراکر در موضوع ریاضی

سبک اشعار شیخ بهایی
از شیخ بهایی شعرهای بسیار به یادگار مانده است، ولیکن وی به دلیل غور و دقت در مسائل علمی، نتوانسته است در اشعار خویش لطافت و ذوق را (که اساس کار یک شاعر است،) حفظ نماید. در آثار او سبک های متنوعی به چشم می خورد؛ او در مثنوی از مولوی و عطار، در غزل از سعدی و عراقی و در سروده های عرفانی خویش از غزلیات شمس پیروی کرده است.

مثنویات معروف شیخ بهایی

ازمثنوّیات معروف شیخ بهائی در زبان فارسی می‌توان از اینها نام برد:
- نان و حلوا یا سوانح سفر الحجاز، (بر وزن مثنوی مولوی) در این اثر ابیاتی از مثنوی را نیز تضمین کرده‌است.
- نان و پنیر، (بر وزن مثنوی مولوی) نزدیکترین مثنوی شیخ بهایی به مثنوی مولوی از نظر محتوا و زبان
- شیر و شکر، (اولین منظومة فارسی در بحر خَبَب یا مُتدارک). شیر و شکر بسیار جذاب است و با وجود مختصر بودن (۱۶۱ بیت در کلیات چاپ نفیسی و ۱۴۱ بیت در کشکول) سرشار از معارف و مواعظ حکمی با لحنی حماسی است.

ثنوی‌هایی مانند نان و خرما، شیخ ابوالحشم و رموز اسم اعظم را نیز منسوب بدو دانسته‌اند.

خدمات علمی و عمرانی شیخ بهائی
مهارت شیخ بهایی در ریاضی و معماری و مهندسی معروف بوده و از مهم‌ترین خدمات شیخ‌ در رونق بخشیدن به شهر اصفهان تعیین سمت قبله مسجد امام اصفهان است. این قبله‌یابی که با استفاده از ابزارهای آن زمان صورت پذیرفته هفت درجه با جهت واقعی قبله اختلاف دارد.

تقسیم آب زاینده رود به محلات اصفهان و روستاهای مجاور رودخانه، ساخت گلخن گرمابه‌ای است که هنوز در اصفهان مانده معروف به حمام شیخ بهائی و طراحی منار جنبان اصفهان که هم اکنون نیز پا برجاست به او نسبت داده می‌شود. همچنین طرح‌ریزی کاریز نجف آباد-اصفهان است که به نام قنات زرین کمر، (یکی از بزرگترین کاریزهای ایران) و معماری مسجد امام اصفهان و مهندسی حصار نجف و شاخص تعیین اوقات شرعی (ساعت آفتابی در مغرب مسجد  امام را به شیخ بهایی نسبت می‌دهند. بنا به روایتی شیخ بهایی را احتمالاً مبدع تهیه نان سنگک، حلواشکری و فرینی می‌دانند.

گردآوری : بخش فرهنگ و هنر بیتوته

منابع :

fa.wikipedia.org

h